Nasıl Olunur

Konuğum akademisyen ve yazar, Cambridge Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ayşe Zarakol. Zarakol önce birbirine benzemez görülen üç ülkeyi, Türkiye, Japonya, Rusya'yı, iki sosyolojik kuram yardımıyla karşılaştırdığı "Yenilgiden Sonra: Doğu Batı ile Yaşamayı Nasıl Öğrendi" adlı kitabıyla büyük ilgi gördü. Ardından "Batı’dan Önce -Doğu Dünya Düzenlerinin Yükselişi ve Düşüşü" adlı, uluslararası ilişkilerinin tarihini değim yerindeyse 'yeniden yazan' kitabıyla pek çok uluslararası ödül aldı. Bu kitapların da rehberliğiyle Zarakol ile Doğu'yu, Batı'yı, bugünkü krizleri, kaosu, geçmişi, geleceği ve Türkiye'yi konuştuk.

Konuğum ayakkabı tasarımcısı, sanatçı Safa Şahin. Yetenek, azim ve çok isteyip çalışarak hâlâ bir şeylerin değişebileceğini gösteren bir hikâyesi var Safa'nın. Yozgat'ta doğup büyüyen, lise döneminde abisinin üniversite için geldiği İstanbul'da farkına varana kadar "derste de resim çizilebilen bir okul"un varlığından haberdar olmayan, sonra Konya'da Güzel Sanatlar okuyan, yok paraya ayakkabı sanayiinde çalışan biri Safa Şahin. "Sanat orada" diyerek yaşamaya çalıştığı İstanbul'da çok zor günler geçirir, her güne bir ayakkabı tasarımı yapıp Instagram'da paylaşırken, Nike'dan teklif alan, 100 dolar ve neredeyse hiç İngilizce ile gittiği ABD'de hayatı değişen, ardından Balmain'e baş sneaker tasarımcısı olan, bugün de pek çok ünlü, dünya çapında firmaya ve isme ayakkabı tasarlayan biri...

Fırat Neziroğlu, kendi dokuma tekniğiyle Türkiye’de ve dünyada bir yere gelen, tezlere konu olan, "kralların, kraliçelerin portrelerini dokuyan" biri. Bir sanatçı. Ama aynı zamanda hakkını vere vere dansçı, akademisyen ve eğitimci. Şahane bir Nasıl Olunur hikâyesi... Hem insan hikâyesi olarak çok derin-katmanlı, hem de özellikle Türkiye'nin dokumalarına-kumaşlarına dair çok şey öğreneceğiniz bir bölüm. MS ve parkinson hastalarının ya da hasta yakınlarının da ilgisini çekeceğini düşündüğüm bir yanı var... . . Önce dansçı, sonra akademisyen olan Neziroğlu, 12 yılın ardından iş yerinde gördüğü psikolojik baskıların sonunda kendi yöntemiyle tarihin en enteresan istifa mektuplarından birini veriyor; mobbing yapanları bir tuvalet paravanı arkasında, alttan giysileri görünür şekilde tablolara dokuyan Fırat, bir sergi hazırlıyor. Aynı zamanda istifası olan sergi davetiyesinde de arkadan kendisini dokuduğu "İşeyen Fırat" adlı eseri var... Bu sergi ve eser ona sanat dünyasının kapılarını açıyor ve Fırat'ın o eseri Sotheby's Christie's gibi müzayede evlerinde satılıyor. Sonrasında onlarca hikaye; sergiler, ağır bir hastalık, onu atlatma evresi, yurtdışına açılma, kumaş-dokumaya tutku, köy köy geziler, Türkiye'nin muhteşem dokulamarı ve kumaşlarını tanırken ilginç birliktelikler, yine dans, Küçük Prens'ten Müzeyyen Senar'a ilişkiler, parkinson ve MS hastalığına dokumanın etkisi... Dolu dolu, çok güzel, bol kahkahalı şahane bir bölüm... Fırat ve Tarçın ile çektiğimiz bu bölümün dakikasını kaçırmamanızı dilerim...

Nasıl Olunur'un bu bölümdeki konuğu, bu podcast serisinin ilk günlerinden bu yana konuk etmek istediğim biri; felsefeci, eğitimci Prof. Dr. İoanna Kuçuradi. Kuçuradi ile 1997'den bu yana yöneticiliğini yaptığı Maltepe Üniversitesi İnsan Hakları ve Felsefesi Uygulama ve Araştırma Merkezi'nde buluştuk. "Ben hiçbir özel soruya yanıt vermem" dedi ilk, gülerek; şaşırdım... "Neleri özel sayıyoruz?":)! İoanna Hanım için "Kaç dil biliyorsunuz?" sorusu bile özel bir soru olabiliyor ama Alman felsefecileri, üniversite eğitiminin son yıllarında öğrendiği Almanca ile ana dillerinden okuması benim için önemli mesela… Ya da onu bu kadar sabırlı, çalışkan, sade, doğal yapan şeyleri merak ediyorum veyahut sergi açacak kadar kanaviçe işlemesi, havalimanlarının onun şiir okuma yeri olması ilgimi çekiyor... Biraz sordum:) Ama karşımda Türkiye'de felsefi düşüncenin yaygınlaşması ve insan hakları kavramının anlaşılıp savunulmasında önemli rol oynamış, Türkiye'nin felsefe alanında dünya çapında temsil edilmesini sağlamış bir isim var... Ana konumuz tabii ki felsefe idi. İoanna Kuçuradi ile onun çok önem verdiği 'değerler' kavramından insan haklarına, ilk isyanından insanların ayrılıklarına değil aynılıklarına dikkat kesilişine, çocuklar için felsefeden şiire pek çok konuda söz açtık. Dinleyiniz...

Konuğum bir ressam, Mehmet Sinan Kuran. O çocukluğundan beri resim yapan, bugün sergiler açan, eserleri pek çok koleksiyonerde olan bir sanatçı. Ancak 45 yaşına kadar bu böyle değildi. Her zaman resim yapıyor olsa da yaptığı işler hep değişti. Varlıklı bir ailenin çocuğu olarak büyüdü ancak, 80'lerdeki banker krizlerinin ardından babasının batışı ve anne-babasının ölümünün ardından hayat şartlarının değişimiyle, ağırlı olarak Karaköy Perşembe Pazarı'nda çalıştı. Getir götür işlerinden naylon faturacılığa, temizlik ya da güvenlik işlerinden puro ve içki satıcılığına pek çok iş yaptı. 45 yaşına geldiğinde ise aşık olduğu ve "Senin ressamlık dışında bir iş yapman abesle iştigal" diyen kadın sayesinde 'resmen' ressam olan Kuran ile o yıllarından sanata, çocuklardan genç sanatçılara pek çok konuda konuştuk. İlginç bir yayın; dinleyiniz...