Stosunkowo Bliski Wschód

W ostatnich dniach dochodziło do wymiany gróźb i ostrzeżeń między przywódcami Iranu i Izraela, a oba kraje zdawały się szykować do otwartej wojny. Nie jest to jednak pierwszy raz w niedawnej historii, gdy podobne groźby padają, zwykle jednak na groźbach i ostrzeżeniach się kończy, a rywale nie zderzają się otwarcie.

Dlaczego tak się dzieje? O to zapytałem Marcina Krzyżanowskiego, eksperta Warsaw Institute i Uniwersytetu Jagiellońskiego, który rzuca światło na potencjał militarny Iranu, często pomijany w relacjach zachodnich dziennikarzy, którzy chętnie jednocześnie opowiadają o zdolnościach bojowych i wyposażeniu izraelskich żołnierzy.

Która ze stron dysponuje lepszym sprzętem bojowym, a która potrafi lepiej wykorzystać to co wystawia na pole bitwy? Jakie są słabe i mocne strony sił zbrojnych obu krajów? Czy Izraelczycy rzeczywiście są tak bardzo doświadczeni w boju, jak sugerowałby medialny przekaz, czy może Irańczycy im dorównują lub wręcz ich deklasują?

Na te i wiele innych pytań odpowiada mój gość!

***

Z dr Mateuszem Piątkowskim z Uniwersytetu Łódzkiego rozmawiam o śmierci wolontariuszy World Central Kitchen w Gazie i rezolucji Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawie zawieszenia broni.

Oba przypadki polaryzują opinię publiczną i wywołują falę komentarzy i liczne żądania ze strony przywódców państw. Polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych oczekuje, że Izraelscy śledczy będą współpracować z polską prokuraturą, która już wszczęła śledztwo w sprawie zabójstwa Damiana Sobola, 36-letniego wolontariusza WCK.

Z kolei Waszyngton, po dopuszczeniu do przegłosowania rezolucji RB ONZ, dzisiaj przekonuje ustami swoich urzędników i dyplomatów, że w istocie rezolucja nie jest aktem wiążącym prawnie.

Jaka ochrona przysługuje pracownikom humanitarnym? Czy rezolucje Rady mogą być jedynie opiniami, a nie źródłami prawa? Jakie narzędzia może wykorzystać polski rząd, by wymusić na Izraelu współpracę z polskimi śledczymi?

O tym wszystkim usłyszycie w podcaście!

W minionym tygodniu podczas konferencji prasowej Benjamin Netanjahu powiedział, że nie jest zainteresowany powstaniem państwa palestyńskiego w żadnym powojennym scenariuszu. Te słowa wywołały poruszenie - dla wielu okazały się być dowodem na to, że Izrael nie jest zainteresowany pokojem, a ponadto być może dokumentują rzeczywiste zamiary wobec Gazy.

Ale Netanjahu nie jest pierwszym izraelskim politykiem ani osobą z funkcją publiczną, który odrzuca rozwiązanie dwupaństwowe, choć ono nadal widziane jest jako złoty standard dla rozwiązania konfliktu izraelsko-palestyńskiego. Takie słowa mogą jednak być brane pod uwagę także na sali sądowej w Hadze, gdzie sędziowie Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w najbliższym czasie będą decydować, czy działania Izraela w Gazie noszą znamiona ludobójstwa, czy też są innym rodzajem zbrodni wojennej.

Moją rozmówczynią jest dr Agnieszka Bryc z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Iran dokonał ataków rakietowych na cele w Iraku i Syrii, przekonując, że w ten sposób walczy z bazami szpiegowskimi Izraela w regionie. Dla Iraku sprawa jest na tyle poważna, że zgłaszają skargę do Rady Bezpieczeństwa ONZ. Jednocześnie w Jemenie Amerykanie z Brytyjczykami dokonują bombardowań na pozycje ruchu Hutich, wspieranej przez Teheran milicji walczącej w jemeńskiej wojnie domowej, po tym jak Huti zaczęli atakować międzynarodowe statki zmierzające do izraelskich portów.

Czy ta eskalacja oznacza, że Iran jest gotowy do prowadzenia otwartej wojny ze Stanami Zjednoczonymi? Dlaczego tak istotne jest, że pocisk wystrzelony z Iranu przeleciał do Idlib aż 1200 kilometrów? Czy można się spodziewać kolejnych operacji ze strony ruchu Hutich?

O tym wszystkim dzisiaj w komentarzu na gorąco.

Palestyńczycy od lat przekonują, że jedną z głównych przeszkód w procesie pokojowym jest żydowskie osadnictwo na Zachodnim Brzegu Jordanu. Dzisiaj znowu o osadnikach mówi się więcej, nie tylko jednak o budowanych na terytoriach okupowanych domach. Część rządu związana jest obecnie z najbardziej radykalną frakcją ruchu osadniczego - tzw. "młodzieżą ze wzgórz", oskarżaną o prześladowanie palestyńskich cywilów czy wręcz dokonywanie pogromów. Hasło "młodzież ze wzgórz" nabrało popularności w mediach także po śmierci Juwala Kestelmana, cywila który niedawno zastrzelił zamachowców z Hamasu na obrzeżach Jerozolimy, po czym sam zginął ze strony Awiada Fridży, żołnierza związanego z radykalnym ruchem.

Jak liczny jest ten odłam ruchu osadniczego? Czy ich działalność jest na rękę rządowi Izraela, czy może jest widziana przez polityków jako zagrożenie? Jak zmienia się oblicze izraelskiej armii pod wpływem osadników?

O tym wszystkim opowiada mi Jarosław Kociszewski, redaktor naczelny portalu Nowa Europa Wschodnia i ekspert Fundacji Stratpoints.